काठमाडौं : नेपालमा महिला भलिबलको जति चर्चा छ, घरेलु महिला भलिबलमा जति धेरै खेल हुन्छ अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा भने त्यसको नजिक समेत छैन।
भलिबल नेपालको राष्ट्रिय
खेल हो। तैपनि नेपालले अहिलेसम्म कुनै अन्तर्राष्ट्रिय उपाधि जित्न सकेको थिएन। तर
बंगलादेशमा पहिलो पटक आयोजना भएको महिला सेन्ट्रल जोन भलिबलको उपाधि जित्दै नेपाली
महिला भलिबल टोलीले इतिहास रच्यो।
नेपाली भलिबलको करिब चार
दशक लामो इतिहासिम नेपालको महिला/पुरुष कुनै पनि टिमले
अन्तर्राष्ट्रिय उपाधि जितेको यो पहिलो पटक हो।
दक्षिण एसियामा केही हदसम्म नेपाली महिला भलिबल परिचित छ। नेपालले भारत, श्रीलंका, माल्दिभ्स र बंगलादेशसंग
यसअघि खेलिसकेको छ।
तर दक्षिण एशिया बाहिरका टीमसँग भने नेपालको महिला टीमले
बिरलै खेल्न पाउँछ। मंसिर तेस्रो सातदेखि नेपालमै हुने १३औं दक्षिण एशियाली खेलकुद (साग)को तयारीमा रहेको नेपालको महिला भलिबल टीमले पछिल्लो एक महीनाको बीचमा ठूलो सफलता हात पार्यो।
वैदेशिक प्रशिक्षणदेखि
अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा सहभागिता अनि पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय उपाधि। नेपाली
भलिबलका लागि यो अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठूलो उपलब्धि बन्यो।
बंगलादेशमा २८ कात्तिकमा सम्पन्न प्रथम एभिसी एशियन सिनियर सेन्ट्रल जोन वुमन्स
भलिबल च्याम्पियनसिपमा नेपालले अपराजित रहँदै उपाधि जित्यो।
नेपालले खेलेको पाँचवटै
खेल जित्यो फाइनलसहित। कुनै पनि सेट गुमाएन। यस क्रममा दक्षिण एसियाली राष्ट्र माल्दिभ्सलाई दुई र बंगलादेशलाई एक पटक हरायो।
यस्तै दक्षिण एसिया बाहिरका अफगानिस्तान र कीर्गिस्तानलाई हरायो। पहिलो पटक खेलेपनि नेपालले दुवै टिमलाई ३-० कै सेटमा पराजित गर्यो।
पुरुष भलिबलमा बलियो
रहेको र गत भदौमा नेपालमै भएको सेन्ट्रल जोन जितिसकेको राष्ट्र कीर्गिस्तानले
महिला भलिबलमा नेपाललाई केही चुनौती दिएको थियो। तर, नेपालले उक्त चुनौतीलाई पूरा गर्यो।
महिला भलिबलमा नेपालले
पहिलो पटक उपाधि जित्यो।
यसअघि सन् २०१४ मा
नेपालमै भएको पहिलो दक्षिण एशियाली महिला भलिबल च्याम्पियनसिपमा नेपालले उपविजेता बन्दै रजत जितेको थियो।
त्यसबेला नेपालले घरेलु कोर्टमा भएको पाँच राष्ट्र सम्मिलित उक्त च्याम्पियनसिपमा श्रीलंका, माल्दिभ्स र बंगलादेशलाई हराएको थियो भने
भारतसँग पराजित भएको थियो।
यस पटक भारत र श्रीलंका नभएकोले पनि नेपाललाई सेन्ट्रल जोनमा
सहज भयो। प्रशिक्षक जगदिश भट्ट र कप्तान अरुणा शाहीले पनि यसलाई स्वीकार गरे।
प्रशिक्षक भट्टले यसलाई
शुरुवात मात्र मानेका छन् र अझै धेरै गन बाँकी रहेको बताएका छन्। उनले घरेलु
कोर्टमा हुने १३औं सागमा महिला टोलीको लक्ष्य स्वर्ण रहेको बताइसकेका छन्।
प्रशिक्षकको भनाईलाई कप्तान अरुणाले पनि समर्थन गरेकी छिन्।
नेपाली टीममा यसपटक आधा (६) खेलाडी नयाँ थिए।
१३औं साग हुनुअघि ती
खेलाडीका लागि पनि अन्तर्राष्ट्रिय एक्सपोजरको अवसर थियो। र, प्रशिक्षक जगदिश भट्टले नयाँ ६ जना नै
खेलाडीलाई सेन्ट्रल जोनमा खेलाएर परीक्षण गरिसकेका छन्।
टीममा रहेका सबै खेलाडी
उस्तै रहेको र आवश्यक परेका बेला सबै खेल्न तयारी अवस्थामा रहने गरी भट्टले टीम
तयार पारेको बताएका छन्।
बंगलादेशमा सेन्ट्रल जोन
खेल्न जानुअघि नेपालले थाइल्याण्डमा तीन साता वैदेशिक प्रशिक्षण गरेको थियो,
जसमा विभिन्न टीमसँग ७ मैत्रीपूर्ण खेलसमेत
खेलेको थियो।
नेपाल भलिबल संघले पनि
महिला भलिबलले प्रगति गरिरहेको र यसपटक सागमा स्वर्णको दाबी गरिसकेको छ।
पुरुष भलिबलले सेन्ट्रल
जोनकै तेस्रो संस्करणमा कास्य पटक जित्दै पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय पदक जितेको थियो।
तर, महिला भलिबलले सेन्ट्रल जोनको पहिलो सहभागितामै
स्वर्ण जित्यो। महिला भलिबलमा नेपालले यसअघि तीन पटक सागमा कास्य जितेको छ।
राष्ट्रिय खेलकुद परिषदले
स्वर्ण जित्ने टिमका १२ खेलाडी र ३ प्रशिक्षकलाई नगद ३-३ लाखले सम्मान गर्ने
जनाइसकेको छ। यस्तै नेपाल भलिबल संघले प्रत्येकलाई २५-२५ हजार र संघका अध्यक्ष मनोरन्जन रमण शर्माले
१०-१० हजार दिने घोषणा भइसकेको छ।
प्रतिभालाई २ अवार्ड
नेपाललाई पहिलो सेन्ट्रल जोनको च्याम्पियन बनाउन भूमिका खेलेकी प्रतिभा मालीले दुई अवार्ड
जितिन्। उनले च्याम्पियनसिपको ‘मोस्ट भ्यालुएबल प्लेअर’ र ‘बेस्ट स्पाइकर’को अवार्ड पाइन्।
नेपालको लागि सबै खेलमा उत्कृष्ट प्रदर्शन गरेकी प्रतिभाको स्पाइक विपक्षी
खेलाडीको लागि टाउको दुखाई बनेको थियो।
यस्तै पहिलो पटक
अन्तर्राष्ट्रिय खेल खेलेकी सलिना श्रेष्ठले डेब्यु प्रतियोगितामै ‘बेस्ट लिब्रो’ को अवार्ड पाइन्।
यसै गरी बेस्ट ब्लकर
बंगलादेशकी बिथे र बेस्ट सेटर माडिना मिर्लान घोषित भइन्।
प्रशिक्षक जगदिशको संयोग
नेपालको पुरुष र महिला
टीमले सेन्ट्रल जोनमा कुनै न कुनै पदक जितेको छ। संयोगवश दुवै पटक
प्रशिक्षकमा भने जगदिश भट्ट थिए।
पहिलो महिला सेन्ट्रल जोन
खेल्न बंगलादेश जानुअघि यसबारे जिज्ञासा राख्दा उनले भाग्य र मिहिनेतको साथ भनेका
थिए।
महिला टीमले ऐतिहासिक
उपाधि जितेपछि अहिले प्रमाणित भएको छ। पुरुष र महिला टोलीको प्रशिक्षकको रूपमा पदक
जिताउने उनी एक्ला प्रशिक्षक बनेका छन्।
यसअघि माल्दिभ्समा भएको
तेस्रो सेन्ट्रल जोनमा नेपालको पुरुष टोलीले कास्य जित्दा भट्ट मुख्य प्रशिक्षक
थिए। यस पटक महिला टीमको पनि मुख्य प्रशिक्षकका रूपमा उनी थिए।
‘यो शुरुवात हो अब हामीले
गर्नुपर्ने धेरै छ, हाम्रो लक्षय एशियन
च्याम्पियनसिपमा जाने हो’ भट्टले भने।
कप्तानी डेब्युमै उपाधि
अरुणा शाही नेपाली महिला
भलिबलमा अलराउण्डर खेलाडी हुन्। क्रिकेटमा ब्याटिङ, बलिङ र फिल्डिङ तीनै क्षेत्रमा उत्कृष्ट खेलाडीलाई बेस्ट अलराउण्डर भनिन्छ।
भलिबलमा पनि विभिन्न
पोजिसन हुन्छ, जसमा अरुणा विस्तारै
जम्दै छिन्।
यसअघि अपोजिट स्पाइकरको
रूपमा खेल्दै आएकी अरुणाले पहिलो पटक अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा सेटरको भूमिका
निभाइन्।
साथै उनी सर्भरको रूपमा
पनि राम्रो मनिन्छिन्।
यसभन्दा फरक अर्को भूमिका
पनि उनले यसपटक निर्वाह गरिन्, टीमको नेतृत्व गर्दै।
अरुणाले पहिलो पटक महिला
भलिबल टीमको कप्तानी गर्दा उपाधि दिलाउन सफल भइन्। कप्तान र सेटर दुई भूमिकामा
पहिलो पटक प्रस्तुत भएकी अरुणाले दुवै भूमिकामा आफूलाई अब्बल प्रमाणित गरिन्।
नेपाल महिला भलिबल टिमले खेलेको प्रतियोगिता र उपलब्धी
१९९९ : आठौं दक्षिण एसियाली खेदकुद (कास्य)
२००६ : १०औं दक्षिण एसियाली खेलकुद (कास्य)
२०१४ : फस्ट साउथ एसियन वुमन्स भलिबल च्याम्पियनसिप (रजत)
२०१६ : १२औं दक्षिण एसियाली खेलकुद (कास्य)
२०१७ : फिभ वर्ल्ड भलिबल च्याम्पियनसिप क्वालिफायर
सेन्ट्रल जोन (पहिलो चरण)
२०१९ : फस्ट एभिसी एभसिय सिनियर सेन्ट्रल जोन वुमन्स
भलिबल च्याम्पियनसिप (स्वर्ण)